ឆ្នាំ​នេះ​គឺ​ជា​ខួប​លើក​ទី​៨០​នៃ​ការ​បញ្ចប់​សង្គ្រាម​លោក​លើក​ទី​២។ ទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ជាកន្លែងដែលគ្រាប់បែកបរមាណូដំបូងបង្អស់របស់ពិភពលោកត្រូវបានទម្លាក់នៅថ្ងៃទី ៦ ខែសីហា ឆ្នាំ ១៩៤៥ វាគឺជាសាលឧទ្យានអនុស្សាវរីយ៍សន្តិភាព ហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា ដែលត្រូវបានសាងសង់នៅជិតចំណុចកណ្តាល និងជាកន្លែងដែលបង្ហាញដល់ពិភពលោកនូវភាពភ័យរន្ធត់នៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងតម្លៃនៃសន្តិភាព។ នៅខាងក្នុងឧទ្យានមាន អាគារ Atomic Bomb Dome សារមន្ទីរ Hiroshima Peace Memorial និងវិមានអនុស្សាវរីយ៍សម្រាប់ជនរងគ្រោះដោយសារគ្រាប់បែកបរមាណូ។

នៅក្នុងឆ្នាំដ៏សំខាន់នេះ ឧទ្យានអនុស្សាវរីយ៍សន្តិភាពទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា កំពុងទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ច្រើនជាងធម្មតា។ តំបន់ជុំវិញវិមានអនុស្សាវរីយ៍ និងវិមានគ្រាប់បែកបរមាណូ ពោរពេញទៅដោយអ្នកទេសចរ និងសិស្សសាលាមកពីប្រទេសជប៉ុន និងក្រៅប្រទេសផងដែរ។

Atomic Bomb Dome ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៦ ហើយបានទាក់ទាញចំណាប់អារម្មណ៍ជាច្រើនពីក្រៅប្រទេស។ សារមន្ទីរ និងអនុស្សាវរីយ៍ទីក្រុងសន្តិភាពបាន តាំងបង្ហាញពីប្រវត្តិ និងស្លាកស្នាមនៃសង្រ្គាមជាច្រើនភាសា រួមជាមួយនឹងការអធិស្ឋានសុំសន្តិភាពផងដែរ។ លើសពីនេះ ប្រព័ន្ធ “hibakusha experience successor” ដែលទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ាបានផ្សព្វផ្សាយតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០១០ គឺជាការខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីរក្សាការឆ្លងកាត់ជាប្រព័ន្ធនៃបទពិសោធន៍គ្រាប់បែក។

លើសពីនេះ ប្រព័ន្ធ”hibakusha experience successor” ដែលទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា បាននិងកំពុងផ្សព្វផ្សាយតាំងពីទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០១០ គឺជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីរក្សាជាប្រព័ន្ធនូវបទពិសោធន៍នៃការទម្លាក់គ្រាប់បែកបរមាណូ។

នៅឆ្នាំ ១៩៤៥ ប្រទេសជប៉ុនបានបញ្ចប់សង្រ្គាមដ៏យូររបស់ខ្លួនជាមួយនឹងការទម្លាក់គ្រាប់បែកបរមាណូលើទីក្រុងហ៊ីរ៉ូស៊ីម៉ា និងណាហ្គាសាគី និងការចុះចាញ់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ ក្រោយសង្គ្រាម ជប៉ុនបានកសាងខ្លួនឡើងវិញពីតំបន់បាក់បែកនៃទឹកដីរបស់ខ្លួន នៅក្រោមរដ្ឋធម្មនុញ្ញសន្តិភាពរបស់ខ្លួន ដែលបានដើរលើមាគ៌ានៃការក្លាយជា “ប្រជាជាតិដែលមិនធ្វើសង្គ្រាម”។ តាមរយៈកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងការរួមចំណែកជាអន្តរជាតិ ជប៉ុនបានបង្កើតឡើងខ្លួនឯងជាប្រទេសសន្តិភាព ប៉ុន្តែយើងមិនត្រូវភ្លេចថា មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃកេរដំណែលនេះស្ថិតនៅក្នុងជីវិតជនរងគ្រោះដោយសារសង្រ្គាមរាប់សិបលាននាក់។

នៅពេលដែលយើងខិតជិតដល់ខួបលើកទី ៨០ នៃការបញ្ចប់សង្រ្គាម ក៏មានការព្រួយបារម្ភដែរថាអ្នកដែលបានឆ្លងកាត់សង្រ្គាមមានវ័យចំណាស់ ហើយការចងចាំនឹងរសាត់បាត់ទៅ។ វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការបង្ហាញអំពីសោកនាដកម្មដែលបានកើតឡើងទៅកាន់មនុស្សជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីប្រាកដថានឹងមិនធ្វើកំហុសដដែលៗឲ្យកើតមានឡើងជាលើកទី២។ ហើយយើងក៏កំពុងត្រូវបានពិភពលោកសម្លឹងមើលថាតើជំហរសន្តិភាពរបស់ប្រទេសជប៉ុនអាចចូលរួមចំណែកក្នុងការដោះស្រាយការគំរាមកំហែងនៃជម្លោះ និងការបែកបាក់ជុំវិញពិភពលោកបានយ៉ាងដូចម្តេច។

ក្នុងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយបណ្តាប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀត ប្រទេសជប៉ុនក៏បានខិតខំស្តារឡើងវិញនូវទំនុកចិត្តតាមរយៈកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ហើយកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលជប៉ុនមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងស៊ីជម្រៅតាំងពីចុងបញ្ចប់នៃសង្រ្គាម។ មុខងាររដ្ឋរបស់កម្ពុជាបានដួលរលំនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០ ដោយសារការប្រល័យពូជសាសន៍ និងសង្រ្គាមស៊ីវិលក្រោមរបប ប៉ុល ពត ហើយប្រទេសនេះបានទទួលរងពីភាពឯកោអន្តរជាតិ និងបានពន្យារពេលការកសាងឡើងវិញពេញមួយទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៨០ ។

ជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ កម្ពុជាបានត្រលប់ទៅសហគមន៍អន្តរជាតិវិញ ហើយប្រទេសជប៉ុនបានចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងដំណើរការសន្តិភាព។ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩២ ប្រទេសជប៉ុនបានបញ្ជូនកងកម្លាំងស្វ័យការពារទៅកាន់អាជ្ញាធរអន្តរកាលអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា (អ៊ុនតាក់) ដោយបានបោះជំហានទៅមុខយ៉ាងសំខាន់ក្នុងនាមជាប្រទេសក្រោយសង្គ្រាមដំបូងគេដែលចូលរួមក្នុងប្រតិបត្តិការរក្សាសន្តិភាព។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ប្រទេសជប៉ុនបានផ្តល់ការគាំទ្ររយៈពេលវែង រួមមាន ODA ការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការបោសសម្អាតមីន និងការគាំទ្រផ្នែកអប់រំ ក៏ដូចជាការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា និងការអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស ការកសាងទំនាក់ទំនងសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយស្ថិរភាពជាមួយកម្ពុជា។

សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក៏កំពុងរីកចម្រើន ហើយការវិនិយោគពីបរទេសក៏ចាប់ផ្តើមទាក់ទាញ ជាពិសេសក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ និងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ហើយប្រទេសនេះបានបង្កើតឡើងខ្លួនឯងជាប្រទេសកំពុងរីកចម្រើនដែលមានអត្រាកំណើនខ្ពស់ក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ាន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ភាពខុសគ្នានៅតែមានរវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្រ និងរវាងតំបន់កណ្តាល និងមូលដ្ឋាន ហើយបញ្ហានៅតែចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅក្នុងវិស័យផ្សេងៗ។

ក្នុងស្ថានការណ៍បែបនេះ តួនាទីដែលជប៉ុនគួរតែអនុវត្តន៍ក៏ត្រូវផ្លាស់ប្តូរផងដែរ។ មិនមែនត្រឹមតែផ្តល់ជំនួយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវចែករំលែកបញ្ហារួមគ្នា និងស្វែងរកផ្លូវដោះស្រាយរួមគ្នាផងដែរ។

ជប៉ុន​ជា​ប្រទេស​ដែល​រង​ការ​ទម្លាក់​គ្រាប់​បែក​បរមាណូ និង​កម្ពុជា​ជា​ប្រទេស​ដែល​ជួប​ប្រទះ​នឹង​អំពើ​ប្រល័យ​ពូជសាសន៍។ “ការចងចាំនៃការឈឺចាប់” ដែលប្រទេសទាំងពីរចែករំលែកអាចជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការសន្ទនា និងការយល់ចិត្តគ្នាទៅវិញទៅមក។ ក្នុងនាមជាប្រទេសដែលឆ្លងកាត់ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃសង្គ្រាម និងអំពើហឹង្សា គឺត្រូវមានកាតព្វកិច្ចក្នុងការទទួលបន្តគោលការណ៍សន្តិភាព និងការ​បង្កើតអនាគត។